کد خبر 49374
۶ شهریور ۱۳۹۴ - ۱۲:۵۷
«میانه گمشده» صنعت ایران کجاست؟

وضعیت بنگاه های کوچک و متوسط در ایران خوب نیست. البته همیشه صحبت هایی از بهبود یافتن وضعیت آنها و اهمیت وجود آنها در اقتصاد و پیشرفت صنعت و توسعه به میان آمده است، اما هیچ وقت این صحبت ها به نتیجه نرسیده و در عمل اتفاقی نیوفتاده است. مرکز پژوهش های مجلس به بررسی وضعیت بنگاه های کوچک و متوسط در ایران پرداخته است و آنها را تحلیل کرده است.

به گزارش «پرشین خودرو»، اگر در کشوری تعداد بسیار زیادی از بنگاه های کوچک و بزرگ وجود داشته باشد و در این میان بنگاه های با حجم میانه در اقتصاد این کشور کم باشد، نشان دهنده وضعیت ضعیف حمایت از بنگاه های کوچک و متوسط در اقتصاد است. این فقدان بنگاه های کوچک و متوسط که عمدتا در کشورهای کمتر توسعه رخ می دهد، «میانه گمشده» نام دارد.

بنا به گزارش خبر آنلاین اگر براساس تقسیم بندی مرکز آمار ایران بنگاه های 1-9 نفر کارکن بنگاه های خرد، 10-49 نفر کارکن کوچک، 50-99 نفر کارکن متوسط و بیش از 100 نفر کارکن بنگاه های بزرگ در نظر گرفته شوند، میانه گمشده در ساختار تولید صنعتی کشور بنگاه های کوچک و متوسط می شود. وقوع میانه گمشده به این معنی است که بنگاه های خرد عمدتا نمی توانند مراحل بلوغ خود را در فضای کسب وکار کشور به سلامت طی کنند و بخشی از آنها از صحنه تولید حذف شده و برخی دیگر در بازار غیررسمی به فعالیت خود ادامه می دهند. این مکانیسم معیوب به دلیل وجود موانع فراوان در فضای کسب وکار رخ می دهد.

معیار دیگری که می توان براساس آن وضعیت بنگاه های کوچک و متوسط کشور را ارزیابی کرد، درصد اشتغال بنگاه های کوچک و متوسط نسبت به کل اشتغال است. در سال 1390 درصد اشتغال بنگاه های کوچک و متوسط نسبت به کل شاغلین بنگاه های صنعتی تنها 30.6 درصد بوده است، این در حالی است که 84.9 درصد از بنگاه های صنعتی خصوصی کشور را بنگاه های کوچک و متوسط تشکیل می دهند. برای مثال در چین نسبت اشتغال بنگاه های کوچک و متوسط به کل اشتغال، بیش از 80 درصد در سال 2010 بوده است و در سال 2013، در منطقه یورو این نسبت 66.8درصد بوده است. البته با توجه به متفاوت بودن معیارهای تعریف بنگاه های کوچک و متوسط در کشورها، صرف توجه به این اعداد نمی تواند مبنای مقایسه اشتغال بنگاه های کوچک و متوسط خصوصا بین ایران و سایر کشورها شود.

بر اساس تعریف وزارت صنعت، بنگاه های کوچک و متوسط، واحدهای صنعتی و خدماتی هستند که کمتر از 50 نفر کارگر دارند. مرکز آمار ایران کسب وکارها را به چهار گروه طبقه بندی کرده است؛ کسب و کارهای دارای 1-9 کارگر، 10-49 کارگر، 50-99 کارگر و بیش از 100 کارگر. هر چند این طبقه بندی ظاهرا شباهتی با تعاریف اتحادیه اروپا دارد، ولی مرکز آمار ایران فقط کسب وکارهای کمتر از 10 نفر نیروی کار را بنگاه های کوچک و متوسط محسوب و سایر کسبوکارها را «کارخانجات صنعتی بزرگ» قلمداد می کند. بانک مرکزی ایران نیز کسب وکارهای زیر 100 نفر نیروی کار را به عنوان بنگاه های کوچک و متوسط تلقی می کند.

صنایع کوچک و متوسط در سال های اخیر سهم قابل ملاحظه ای در ایجاد شغل های جدید داشته اند. به بیان دیگر در دنیای مدرن کنونی، صنایع کوچک با مشخصات مخصوص به خود در متغیرهای مختلف و مهمی چون رشد اقتصادی، رقابت و همچنین حل بحران بیکاری همه گیر، آثار قابل توجهی دارند. محققان هر رشته از علم اقتصاد عموما متوجه مسائلی هستند که مستقیما به حیطه تخصصی خود آنها باز می گردد. برای مثال اقتصاددانان مالی می دانند که الگوی بازارهای مؤثر مالی در صنایع کوچک جواب نمی دهد و یا اقتصاددانان کار میدانند که صنایع کوچک برای کارهای مشابه به نسبت دستمزد کمتری را می پردازد و اقتصاددانان صنعتی می دانند که صنایع کوچک، نرخ ورشکستگی بالاتر و در عین حال نرخ رشد سریعتری را نسبت به صنایع بزرگتر دارند.

درصد ارزش افزوده بنگاه های صنعتی کوچک و متوسط نسبت به کل ارزش افزوده بخش صنعت هم معیار مهم دیگری برای ارزیابی وضعیت کسب وکار بنگاه های صنعتی کوچک و متوسط در کشور است. این نسبت در کشور طی سال های اخیر حدود 14 درصد بوده است که سهم ناچیز بنگاه های صنعتی کوچک و متوسط را نشان می دهد.

جدول زیر نشان دهنده سهم بنگاه های کوچک و متوسط از ارزش افزوده کل تولیدی کشور است.

به این ترتیب، علیرغم تاکید قانونی برنامه چهارم و پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران بر رشد و گسترش بنگاه های کوچک و متوسط، به دلایل مختلف وضعیت بنگاه های کوچک و متوسط در کشور نامساعد به نظر می رسد. ارزیابی معیارهای مختلف در مورد وضعیت بنگاه های کوچک و متوسط در کشور نشان می دهد که با توجه به تدابیر صورت گرفته، سیاست های اجرا شده در زمینه کاستن موانع پیش روی بنگاه های کوچک و متوسط بر فضای کسب وکار این بنگاه ها مؤثر نبوده است.

کد خبر 49374

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha