دلایل گران‌تمام شدن هزینه تولید خودرو و قطعات در کشور
تولید خودروهای ارزان‌قیمت سیاستی است که همواره از سوی وزارت صنعت و خودروسازان مورد توجه بوده اما در سال‌های اخیر این سیاست با شکست رو‌به‌رو شده است. خودروی تندر90 با رویکرد تولید خودروهای ارزان شروع شد اما در ادامه به‌دلایل مختلف، قیمت این خودرو در رده خودروهای 40میلیون تومانی قرار گرفت.
به نظر می‌رسد تولید خودروهای ارزان در کشور با وجود شرایط و نوسانات اقتصادی که دچار آن هستیم، امکان‌پذیر نباشد. فاصله موثر در قیمت تمام‌شده تولید، فارغ از اینکه چه کالایی می‌خواهیم تولید کنیم، فاصله و هزینه مشخصی دارد. هزینه مواد اولیه، هزینه دستمزد، انرژی، هزینه‌های مالی و هزینه‌های سربار از جمله هزینه‌های تولید هستند.
تولید خودرو و قطعه با توجه فاکتورهای هزینه‌ای
اگر می‌خواهیم کالا یا خودرویی را با قیمت مناسب تولید کنیم، باید فاکتورهای هزینه‌ای را در کنار تیراژ مناسب در نظر بگیریم و مدیریت کنیم. فاکتوری که در قیمت تمام‌شده بسیار تاثیرگذار، بحث بازگشت سرمایه است. یعنی باید آنقدر شرایط اقتصادی کشور پایدار باشد تا بازگشت سرمایه در زمان بیشتری انجام شود.
بازگشت سرمایه و ریسک ناشی از آن
در حال‌حاضر در کشور به واسطه نوسانات شدید اقتصادی که اتفاق می‌افتد، بازگشت سرمایه بالاتر از 2سال، برای سرمایه‌گذار ریسک شدیدی در پی دارد. یعنی سرمایه‌گذارها به ندرت ریسک همین دو سال را می‌پذیرند. بعید است کسی حاضر شود سرمایه‌گذاری انجام دهد که 5 ساله بازگشت سرمایه داشته باشد. زیرا مشخص نیست تا 5 سال آینده وضعیت اقتصادی، ملک و ارز و... در کشور چه خواهد شد.
نکات منفی تولید، نکات مثبت را از بین می‌برد
در کشور به صورت ذاتی در حوزه انرژی و نیروی کار، دو مزیت بسیار بزرگ داریم. اما تولید با هزینه‌های سربار بسیار زیادی همراه است. ضمن اینکه با مشکلات بسیاری درخصوص سازمان‌هایی مانند بیمه و دارایی در کشور مواجه می‌شویم. این وضعیت در حوزه قطعه‌سازی و خودروسازی نیز نمود بیشتری دارد. بحث مربوط به مجوز‌ها و خوابیدن خطوط تولید به واسطه نبود مجوزها، بوروکراسی اداری و مسائلی از این قبیل باعث می‌شوند اصولا تولید با مشکل مواجه باشد. بیشتر بودن نکات منفی در تولید باعث می‌شود نکات مثبت آن از بین برود.
گران‌تر از آلمان تولید می‌کنیم
تولید خودرو و قطعه در کشور حتی با وجود کارگر 200، 300 یورویی، انرژی بسیار ارزان و موارد این چنینی نه‌تنها با چین بلکه با آلمان که کارگری با دستمزد 2هزار یورو دارد، قابل‌رقابت نیست و نمی‌توانیم محصولی ارزان‌تر از محصول آلمانی تولید کنیم. در صورتی‌که آلمان انرژی را با قیمت جهانی خریداری می‌کند. وضعیت نامناسب تولید در این نکته خلاصه نمی‌شود قوانین مربوط به تولید و فضای کسب‌و‌کار در کشور ما به‌شدت زیاد است و در این رابطه مقررات زدایی نشده و بوروکراسی اداری بسیار زیاد است.
مقررات زدایی برای تولید ارزان
اگر قطعه و خودروی تولیدی در کشور فارغ از تعرفه ارزان‌تر از محصول فرانسوی در بیاید و نه با دیواری از تعرفه ارزان‌تر تمام شود، گام اول این است که مقررات‌زدایی کنیم و فرایندی را که باعث می‌شود هزینه‌های سربار از هزینه‌های قانونی بیشتر شوند، تفکیک و کاهش پیدا کند. باید بتوانیم از افزوده‌ای که داریم بیشترین استفاده را ببریم.
ریسک بسیار زیاد برای قطعه‌سازان
قطعات خودروهایی که در حال‌حاضر در خطوط تولید وجود دارند و موضوع تولید 30 تا 40درصد آن‌ها مطرح می‌شود، اگر به آمار تولیدشان دقت کنیم، متوجه تیراژهای بسیار پایین و در حد 10 تا 15 هزار دستگاه خودرویی‌شان می‌شویم. اصولا برای 10هزار خودرو، تولید CKD صرفه ندارد چه برسد به قطعه‌سازی برای این تعداد خودرو. با نگاهی به نظام تعرفه‌ها متوجه می‌شویم برای این تعداد خودرو، بهتر است محصولات به صورت CBU که اقتصادی‌تر هستند، وارد شود. این داستان برای قطعه‌سازی پررنگ‌تر می‌شود. تیراژ قطعه برای 10 تا 15 هزار دستگاه خودرو در سال بوده و اولین مشکلی که ایجاد می‌کند، این است که بازگشت سرمایه بسیار طولانی می‌شود. با نرخ بهره‌ای که در کشور وجود دارد، بهای تمام‌شده کالا هم افزایش پیدا می‌کند.
مشتری هزینه تعرفه‌ها را می‌پردازد
دولت با ایجاد دیوار تعرفه‌، به ظاهر دارد از تولیدکننده حمایت می‌کند و مشکلات را پوشش می‌دهد اما در مقابل این مشتری است که هزینه بیشتری پرداخت می‌کند. در واقع اقتصاد ملی از این تصمیم‌گیری تاثیر می‌گیرد و همین امر باعث می‌شود هزینه تمام‌شده مشتری به شدت افزایش یابد. از طرف دیگر بحث بازگشت پول به بانک‌ها برای سرمایه‌گذاری‌های جدید کند می‌شود. یعنی در واقع معوقات جدیدی برای شبکه بانکی ایجاد می‌شود. به‌عنوان مثال قطعه‌ساز نمی‌تواند در تیراژ بالا تولید داشته باشد و سرمایه بانک را با سرعت برگرداند.
تولید قطعه به جای تولید خودرو در تیراژ پایین
این فرآیند کلی در اقتصادکشور وجود دارد و متاسفانه قانونگذار بی‌توجه به وضع قوانینی است که به جای اینکه از یک محصول 15 هزار دستگاه در کشور تولید شود، 30 قطعه در تعداد میلیونی تولید و در شبکه جهانی شرکت پژو، رنو، سیتروئن و در شرکت‌های این چنینی توزیع شود. در صورت انجام این کار هم قطعه‌ساز باکیفیت خودمان را حفظ و هم او را به روز کرده‌ایم و به شبکه تامین جهانی وصل کرده‌‍ایم. همچنین با این کار ارزش افزوده بیشتری فارغ از دیوار تولید و مشتری داخلی را هم منتفع کرده‌ایم.
محصولات داخلی گران‌تر از بازار جهانی
اگر برآیند تصمیم‌گیری به این سمت حرکت نکند که تا کنون هم حرکت‌ نکرده است، محصولات نسبت به بازارهای جهانی گران‌تر به دست مصرف‌کننده می‌رسند به این‌دلیل که به ظاهر قرار است اشتغال حفظ شود.

روزنامه دنیای خودرو