به گزارش پرشین خودرو، چراکه این اقدام هرچند با هدف تنوع تولید انجام شده اما تاکنون اثر مثبتی از خود برجای نگذاشته است و نه‌تنها سهم زیادی از بازار را به خود اختصاص نداده‌اند بلکه ساختار خودروسازی به‌اندازه‌ای نیست که پاسخگوی این میزان مشارکت باشد. موضوعی که کارشناسان بر آن تاکید دارند و معتقدند این مشارکت‌ها باید بر اساس توان و ظرفیت ساختاری موجود شکل بگیرد. برخی دیگر از کارشناسان معتقدند ازآنجاکه خودروسازان داخلی چندان بی‌شباهت با یکدیگر نیستند، مشارکت همزمان آنها با یک یا چند نشان تجاری نمی‌تواند چندان مشکلی ایجاد کند چراکه به‌هرحال حدود ۹۰ درصد بازار خودرو ایران در اختیار این دو شرکت است. «گسترش صنعت» در این گزارش دلایل و همچنین مزایا و معایب مشارکت خودروسازان با چند نشان را به‌صورت همزمان بررسی کرد. برخی کارشناسان این رویه را چندان خطرناک نمی‌دانند اما درعین‌حال خواستار تعیین استراتژی مشخصی در این زمینه هستند و برخی نیز معتقدند این اقدام می‌تواند دستاوردهای خوبی به همراه داشته باشد اما نکته ضروری، داشتن انسجام داخلی و تعیین و مشخص شدن وظایف و ماموریت‌های بخش مختلف است.
بازار نمی‌پذیرد
حسن کریمی‌سنجری، کارشناس صنعت خودرو با بیان اینکه در بسیاری از اوقات ائتلاف چند نشان تجاری با یکدیگر با هدف کسب سهم بیشتر از بازار است، گفت: برخلاف آنچه واقعیت دارد این‌گونه تصور می‌شود که ائتلاف شرکت‌هایی همچون پژو با سیتروئن با هدف کاهش هزینه‌هاست درحالی‌که این اقدام با هدف بهره‌برداری از بازارهای یکدیگر است و به‌طورقطع این شرکت‌ها منافع مشترکی در فروش و بازار دارند. وی با تاکید بر اینکه همکاری یک یا چند نشان تجاری با یک خودروساز در بازار استاندارد چندان اقدام منطقی به شمار نمی‌رود، افزود: وقتی یک شرکت در منطقه با دو خودروساز اقدام به عقد قرارداد همکاری می‌کند، آن شرکت از طریق دو شرکت دیگر تبدیل به رقیب خود در منطقه خواهد شد که این روند تا اندازه‌ای منجر به تضاد منافع می‌شود. این کارشناس صنعت خودرو ادامه داد: این شرایط در حالی است که بازار ایران چندان استاندارد نیست بلکه بازاری انحصاری است که ۹۵ درصد آن در اختیار دو شرکت خودروساز قرار دارد و ائتلاف بین یک شرکت خارجی با دو شرکت خودروساز داخلی چندان تفاوتی نمی‌کند و حتی می‌توان گفت این شریک خارجی با یک شرکت، قرارداد همکاری منعقد کرده است.
کریمی‌سنجری با اشاره به مدیریت دو خودروساز داخلی از یک مرجع اظهار کرد: طبقه‌بندی بازار بین این دو شرکت بر اساس تفکرات استراتژیک انجام می‌شود و تفکرات مالی و اقتصادی چندان مطرح نیست. در برخی زمینه‌ها سایپا بازار را در اختیار دارد و در برخی سگمنت‌ها بازار در اختیار ایران‌خودرو است اما دقت در این بازار نشان می‌دهد که سهامدار و منافع این دو شرکت تقریبا مشترک است بنابراین در بازار ایران چندان تفاوتی وجود ندارد که یک برند با دو شرکت خودروساز قرارداد مشارکت به امضا برساند یا خیر. این کارشناس صنعت خودرو با تاکید بر اینکه در یک بازار استاندارد این روند غیرمنطقی به نظر می‌رسد و به‌هیچ‌عنوان شاهد این رویه نیستیم، ادامه داد: بررسی روند بازار نشان می‌دهد کمتر اتفاق می‌افتد یک شرکت خارجی وارد بازاری شود و با دو رقیب در یک بازار غیرانحصاری و استاندارد همکاری مشترک داشته باشد.
وی با بیان اینکه بخشی از انجام این روند ارادی بوده و شرکت‌ها در این شرایط به دنبال استراتژی خاصی هستند، تصریح کرد: در برخی مواقع شرکت‌ها به دنبال ایجاد بازار کاذبی هستند هرچند این روند نیز در بازار استانداردی که همه موارد بر اساس استانداردهای تعیین‌شده طی می‌شود و همه امور شفاف است، چندان معنایی نخواهد داشت. کریمی‌سنجری افزود: اگر پژو سیتروئن به‌صورت همزمان اقدام به عقد قرارداد با بخش خصوصی می‌کرد این روند نگرانی‌هایی به همراه داشت اما ازآنجاکه هیچ تفاوتی در میان خودروسازان ایرانی از منظر صاحبان سهام و مجمع سهامداران وجود ندارد، این روند در ایران چندان مفهومی نداشته و نگرانی‌هایی ایجاد نمی‌کند.
به اعتقاد کریمی‌سنجری، مشارکت‌های چندبعدی یک خودروساز با چند خودروساز در دنیا مسبوق به سابقه است و این موضوع به‌تنهایی نمی‌تواند محل اشکال باشد اما موضوع اصلی این است چرا همه مشارکت‌ها پیرامون دو خودروسازی که دارای مدیریت دولتی هستند در حال شکل‌گیری است. وی درنهایت اظهار کرد: اگر می‌خواهیم در صنعت خودرو مشارکت‌های سازنده‌ای شکل بگیرد و ما را در مسیر توسعه صنعت خودرو قرار دهد باید اجازه دهیم شرکت‌های بزرگ خودروسازی برای حضور در بازار و صنعت ایران، روش‌های مشارکت و سرمایه‌گذاری را انتخاب کنند.
به‌شرط مونتاژ به‌صرفه نیست
مذاکرات خودرویی در پسابرجام نشان می‌دهد که دو شرکت خودروساز بزرگ کشور، پذیرای بیشترین شرکای خودروساز از نشان‌های تجاری مختلف خودرویی بوده‌اند و آن‌گونه که کارشناسان معتقدند، انتخاب چند شریک خارجی با هدف توسعه محصول و رشد صنعت خودرو هرچند مزایا و معایبی را به همراه دارد اما شکل‌گیری مشارکت‌های چندبعدی امر کم‌سابقه‌ای نیست. باوجود آنکه کارشناسان این موضوع را به‌تنهایی محل اشکال نمی‌دانند اما معتقدند این مشارکت باید همراه با انتقال دانش فنی باشد تا در آینده بتوان به تولید محصولاتی با برند ملی دست‌یافت. ابوالفضل خلخالی، استادیار دانشکده خودرو دانشگاه علم و صنعت ایران در گفت‌وگو با «گسترش صنعت» با بیان اینکه هدف مونتاژ یک محصول خودروساز خارجی در داخل کشور با هدف رسیدن به یک مزیت اقتصادی با مشارکت چند نشان خارجی قابل تحقق نیست، گفت: به‌صورت کلی مونتاژ رویکردی اقتصادی نیست. در این شرایط همکاری با یک یا چندین خودروساز چندان تفاوتی نخواهد داشت. وی با تاکید بر اینکه به‌طورقطع همکاری با یک شریک خارجی برای صنعت خودرو مزایای زیادی دارد که یکی از آنها آشنایی با زبان‌های خاص است، افزود: همکاری با چندین خودروساز و ایجاد رابطه و فهم زبان آنها و رسیدن به یک زبان مشترک کار دشواری است زیرا هرکدام از خودروسازان، استانداردهای کارخانه‌ای خاص خود را دارند بنابراین اگر هدف تنها مونتاژ باشد چندان به‌صرفه نیست که به‌صورت همزمان وارد مشارکت با چند خودروساز شویم.
خلخالی ادامه داد: پژو خودروساز قدیمی است که در ایران کارکرده بنابراین خودروسازان داخلی به زبان پژو عادت کرده‌اند و درحال‌حاضر برای آنها دشوار است که با شریک جدید دیگری وارد فعالیت شوند اما اگر هدف، تبدیل‌شدن به یک خودروساز است باید دانش فنی را کسب کرده و به این نکته توجه کنند که در فرآیند مونتاژ در ایران مزیت اقتصادی وجود ندارد. استاد دانشگاه علم و صنعت ادامه داد: هم‌اکنون خودروهایی از خط تولید خودروسازان خارج می‌شود که معادل دلاری این خودروها بیش از ۲۵ هزار دلار است درحالی‌که ازلحاظ کیفی و همچنین استفاده از فناوری‌های روز دنیا در این اندازه نیست با این حال مشتریان خود را دارد اما این امر نشان می‌دهد که فرآیند مونتاژ به‌هیچ‌عنوان اقتصادی نیست؛ در این شرایط اگر به این سمت برویم که برای انتقال دانش فنی هزینه‌ای در نظر بگیریم و زبان و فهم مشترک ایجاد کنیم در آینده می‌توان به تولید محصولات با برند ملی دست‌یافت.
موفقیت با انسجام ملی
این کارشناس صنعت خودرو برخلاف برخی نظرات مخالف در این زمینه، همکاری چندجانبه خودروسازان با نشان‌های تجاری را اقدام پسندیده‌ای دانست و تصریح کرد: به‌طورقطع این اقدام می‌تواند دستاوردهای خوبی به همراه داشته باشد اما نکته ضروری داشتن انسجام داخلی و تعیین و مشخص شدن وظایف و ماموریت‌های بخش‌های مختلف است. خلخالی در اختیار داشتن اهداف بلندمدت و میان‌مدت که به انسجام داخلی منجر شود را از ضروریات اعلام و تصریح کرد: انسجام داخلی تا زمانی که سازمان و نهاد درستی در صنعت خودرو وجود نداشته باشد در ارتباط با طرف خارجی کمتر سود برده یا به‌طورکلی سودی نمی‌بریم ضمن آنکه طرف مقابل نیز با دقت نظر خود مزایای بیشتری خواهد برد. استادیار دانشکده خودرو دانشگاه علم و صنعت ایران با اشاره به حمایت‌های اعمال‌شده از صنعت خودرو در شرایط فعلی اظهار کرد: هم‌اکنون با هدف حمایت و قدرت گرفتن خودروسازان داخلی، بازار انحصاری با تکیه بر تعرفه ایجاد کرده‌ایم اما نکته اساسی این است که طرف خارجی که وارد همکاری می‌شود نباید اجازه استفاده از این مزایا را داشته باشد بلکه او باید در یک بازار تعادلی وارد شود.
اگر مزیتی ایجادشده طرف خارجی هزینه آن را بپردازد. وی با تاکید بر اینکه مسئله فعلی در داخل کشور دانش فنی نیست، ادامه داد: سال‌هاست دانش فنی وارد کشور شده و به نظر می‌رسد درحال‌حاضر بیشتر در حوزه مدیریتی با چالش‌هایی مواجه هستیم که لازم است تصمیمی جدی گرفته شود و مدیریتی وجود داشته باشد تا دانش فنی موجود در کشور را با مدیریت صحیح به مزیت اقتصادی تبدیل کند.
خلخالی ادامه داد: هم‌اکنون خودروسازان به دلیل ایجاد تنوع با چند شرکت مذاکره می‌کنند اما به دلیل نبود زیرساخت‌ها به هدف اصلی نمی‌رسند و به نظر می‌رسد استراتژی فعلی خودروسازان بیشتر به یک بنگاه تجاری شباهت دارد تا یک بنگاه تولیدی. این در حالی است که خودروسازان به دلیل مسائلی که در چند سال گذشته داشته‌اند با مشکلات جدی مواجه بوده‌اند که لازم است دولت برای رفع آن برنامه جدی داشته باشد. بر اساس این گزارش، به نظر می‌رسد همکاری همزمان با چند شریک خارجی با توجه به زیرساخت‌های صنعت خودرو چندان شرایط را برای رسیدن به ایده‌آل‌ها فراهم نخواهد کرد و در حالی خودروسازان ایرانی بر اساس مدل توسعه صنعت خودرو چین، همکاری با چند شرکت را به‌صورت همزمان پیش می‌برند که نه زیرساخت‌های فعلی برای این امر فراهم است و نه وضعیت اقتصادی کشور رسیدن به این مدل توسعه را پیشنهاد می‌دهد. بنابراین به نظر می‌رسد مشارکت چندجانبه و همزمان خودروسازان با شرکای خارجی چندان به سرانجام نخواهد رسید.
گسترش صنعت
نظر شما