اما و اگرهای داخلی سازی خودروهای چینی / خودرو سازان بزرگ دنیا، شرکت های ایرانی را رها کردند

پرشین خودرو - بیش از یک دهه است که شرکت های خودروسازی ایران، از طریق همکاری با شرکت های چینی، به تولید این نوع خودروهای این کشور در ایران اقدام کرده و تولید برخی خودروهای آنها ادامه دارد.

به گزارش خبرنگار ما، در همین ارتباط «پرشین خودرو» با امیرحسین یزدانی کارشناس صنعت خودرو، گفت و گو کرده و دو محور اصلی «صنعت خودروی چین و جایگاه آن در جهان» و «تولید خودروهای چینی در ایران» به بحث گذاشته شده.

بخش اول این گفت و گو، پیش از این انتشار یافت و هم اکنون بخش دوم و پایانی آن، با محوریت همکاری شرکت های خودروساز کشورهای ایران و چین و این که آیا در ایران، خرید خودروی چینی توصیه می شود یا نه، منتشر می شود.

 

* همکاری برخی شرکت های خودرو سازی ایران با شرکت های خودرو سازی چینی از دهه 80 شمسی شروع شده. آیا با قطع همکاری شرکت های ایرانی با شرکت های کره ای در دوره بعد از خرید سهام آنها توسط شرکت های آمریکایی، راهی برای تولید و مونتاژ خودرو به غیر از همکاری با شرکت های چینی باقی نماند؟

 

- عملاً همین طور بود و الان هم، شرکت های چینی با ایران، همکاری قابل قبولی ندارند. یک زمانی، وقتی که می خواستیم با شرکت های خودروساز چینی همکاری کنیم، منّت می گذاشتیم ولی الان، شرکت های چینی از موضع بالا به پایین، به ما نگاه می کنند.

دلیل این نوع نگاه، این است که شرکت های خودرو سازی بزرگ دنیا، از ایران رفته اند. شرکت های بزرگ دنیا، شرکای تجاری خودشان در ایران را رها کرده و آنها را در دامن چینی ها انداخته اند.

وقتی شما به عنوان یک فروشنده، می بینید که یک تقاضای عجیب و غریب وجود دارد، همه سراغ شما می آیند و برای محصولات شما سر و دست می شکنند، طاقچه بالا می گذارید و فقط از موضع بالا به پایین نگاه می کنید.

الان خودرو سازی های ایرانی به شدت درگیر این هستند که بتوانند با خودرو سازان چینی همکاری کنند. چون که چاره دیگری برای شرکت های ایرانی نمانده و خودرو سازان اروپایی، آمریکایی و آسیایی همکاری نمی کنند. 

 

* اگر در همین وضع تحریمی، امکان همکاری ایران، با شرکت های چینی وجود داشته باشد این شرکت های چینی امتیاز کمتری می دهند برای داخلی سازی خودرو در ایران؟

 

- نه تنها برای خودرو بلکه برای هر چیزی همین طور می شود چه از نظر ساپورت های مالی، چه از نظر تکنولوژیک، چه دادن مدل های جدید و چه داخلی سازی. به خاطر این که برای چینی ها توجیه ندارد.

چرا که محصولات شرکت های چینی، در کشور خودشان بسیار ارزان تولید می شود و از طرفی می توانند بسیار گران بفروشند. به همین دلیل، نمی خواهند اجازه تولید آن محصولات را به ما بدهند.

وقتی که شرکت چینی، یک محصول را در کشور خودش ارزان تولید کرده و با قیمت گزاف به ما می فروشد، به ما اجازه نمی دهد که داخلی سازی انجام بدهیم.

 

* در سال های گذشته گفته می شد نیروی کار چین ارزان قیمت بوده و این یک مزیت چین برای جذب سرمایه گذاری است. الان ارزش پول ایران به شدت کاهش پیدا کرده و معادل دلاری دستمزد در ایران خیلی پایین است.

آیا این وضع باعث نمی شود در صورت مونتاژ یا تولید خودروی چینی در ایران، قیمت تمام شده کمتری داشته باشد؟

 

- فقط بحث هزینه پرسنل و نیروی انسانی مطرح نبوده بلکه بحث مواد اولیه و سایر موارد هم مطرح است و قیمت آنها در ایران ارزان نیست. در ایران دسترسی به مواد اولیه، خیلی سخت بوده و دردسرهای تولید در ایران زیاد است.

ممکن است یک شرکت خودروساز چینی به دلیلی هزینه پایین نیروی انسانی در ایران، به قطعه سازان ایرانی بگوید یک بخش از قطعات مورد نیاز ما را تولید کنید ولی شرکت های ایرانی درگیر عدم وجود مواد اولیه و مسائل دیگر می شوند و اصلاً برای طرف چینی توجیه ندارد.

جای بحث دارد که آیا دستمزد پایین نیروی کار در ایران، می تواند شرکت های چینی را قانع کند یا نه ولی دستمزد در چین، پایین تر از آن چیزی است که تصور می شود.

اگر همین الان که نرخ ارز در ایران خیلی تفاوت کرده، دستمزدهای رایج در ایران را کنار دستمزدهای چینی ها بگذاریم، باز بخشی از دستمزدهای ایران، بالاتر از چین است. چرا که دستمزد در کشور چین و در بخش کارگری، پایین تر از ایران است

 

* الان معادل دلاری دستمزد در چین چقدر است؟

 

- من سال ها پیش و برای بازدید و قرارداد با یک شرکت در منطقه شمال چین، به آن کشور سفر کردم. یکی از مسئولان آن شرکت، فردی با 32 سال سابقه را در خط تولید نشان داد و گفت ایشان حدود 200 دلار در ماه حقوق دریافت می کند.

در حالی که همین الان و در ایران، یک کارگر ساده در خط تولید، با نرخ دلار 25 هزار تومان، بیش از 200 دلار حقوق می گیرد.

 

* این حقوق ماهیانه 200 دلار مربوط به چه سالی بود؟

 

- سال 1387 بود که من به چین سفر کردم. البته آن مسئول شرکت، خودش این عدد را به ما اعلام کرد. حتماً افرادی دیگری هم هستند که بالاتر از این رقم، حقوق می گیرند.

 

* آن 200 دلار حقوق در سال 1387، با نرخ دلار 1000 تومان، حدود 200 هزار تومان می شده.

 

- بله ولی همان 200 دلار با نرخ دلار 25 هزار تومان، امروز 5 میلیون تومان می شود. در حالی که یک کارگر فنی خط تولید در ایران، بیش از این مقدار حقوق می گیرد. می خواهم بگویم اختلاف حقوق و دستمزد، اینقدر زیاد نیست که مشوقی برای شرکت های چینی  باشد که بخواهند در ایران تولید انجام بدهند.

 

* بر حسب شناختی که دارید رویکرد شرکت های خودرو سازی چینی چگونه بود و کدامیک از شرکت چینی باعث شدند درصد داخلی سازی خودرو در ایران افزایش پیدا کند یا به انتقال فناوری کمک کردند؟

 

- الان همه شرکت های خودرو سازی ایران با چینی ها همکاری می کنند ولی این که کدام شرکت ها توانسته اند تکنولوژی بیش تری دریافت کنند، انتقال تکنولوژی بهتری داشته باشد و داخلی سازی را افزایش بدهند و به یک عدد و رقم منطقی برسانند، نیاز به بررسی جامع دارد.

اولین خودرو سازی چینی که به ایران آمد، شرکت «چِری» بود که با شرکت ایرانی «مدیران خودرو» همکاری کرد. با وجود تمام مشکلاتی که در سال های گذشته داشته ایم، هنوز این دو شرکت چینی و ایرانی، بهترین همکاری را دارند.

من با شرکت مدیران خودرو، همکاری نداشته ام ولی می دانم که شرکت چِری، از روز اول فعالیت شرکت مدیران خودرو، در کنار آن بوده و این همکاری ادامه دارد.

 

امیرحسین یزدانی

 

* آیا داخلی سازی خودروهای چینی در مدیران خودرو افزایش پیدا کرده یا این که منظورتان فقط در مورد تداوم همکاری این دو شرکت است؟

 

- بر اساس نحوه همکاری و برآیند و خروجی آن همکاری، می توانم بگویم که همکاری این دو شرکت وارد دهه دوم شده و خیلی خوب با همدیگر جلو می روند.

در این مدت، محصولات به روز چینی در ایران تولید می شود و در اوج تحریم ها، با شرکت ایرانی کار کردند. این وضع، نشان می دهد که داخلی سازی خودروها، به نقطه قابل قبولی رسیده که توانسته اند ادامه بدهند. احساس من این است ولی من عدد و رقم دقیقی در مورد خودروهای تولیدی آنها ندارم.

 

* در سال 1393 آقای «زینگچو ژیانگ» مدیر عامل شرکت چینی جی ای سی (JAC) گفته بود که رضایت و وفاداری مشتریان مهمترین راهکار جی آی سی و کرمان موتور در رقابت با رقبا بوده.

همچنین او گفته بود «برای تغییر تصویر ذهنی مخدوش مشتریان ایرانی نسبت به خودروهای چینی تلاش می کنیم ولی تغییر تصویر ذهنی، یک فرآیند دراز مدت است». آیا الان آن تصویر ذهنی تغییر کرده است؟

 

- من از ابتدا در جریان همکاری این دو شرکت ایرانی و چینی بوده ام. در این مدت، آن تصویر ذهنی، خیلی تغییر کرده و من شخصاً دیده ام که چه اتفاقاتی رخ داده است. من اعتقاد دارم کیفیت خودروهای تولید شده کاملاً متحول شده.

وقتی شرکت جی ای سی (J.A.C) به ایران آمد، اولین خودرویی که در سال 1389 تولید شد، خودروی «جی 3» بود. این خودرو، با کیفیت نبود و از نظر جنس متریال و مولفه های دیگر، نسبتاً ضعیف بود ولی تمام مدل هایی که شرکت کرمان موتور تولید کرد، بدون استثناء، مدل های موفقی بودند و حتی یک نمونه شکست خورده هم ندارد.

این نوع خودروها بعد از هفت سال یا هشت سال، هنوز در حال تردد در ایران هستند بدون این که اتفاق خاصی بر رخ داده باشد. من شخصاً مدل های مختلف این شرکت را داشته ام و خودروی «اس 5»، خودروی بسیار موفقی بود.

آن نکته ای که مدیر عامل شرکت جی ای سی گفته و اتفاقاتی که در سال های بعد رخ داد، عین واقعیت بوده است. به نظرم، شرکت جی ای سی، یکی از باکیفیت ترین و بهترین خودرو سازان چینی بود که وارد ایران شد و از همان روز اول هم، خیلی خوب و قوی وارد شد.

 

* مدیر عامل وقت شرکت جی ای سی همچنین گفته بود برنامه ما این است که سهم 10 تا 15 درصدی را از بازار خودروی سواری ایران را بگیریم. تصور می کنید در آن زمان، بیش از آن مقدار احتمال نمی دادند که خودروهای خودشان در ایران به فروش برود و الان و بعدا از خروج شرکت های اروپایی از ایران، وضع بهتری برای آنها فراهم شده؟

 

- بحث گرفتن سهم بازار، فقط این نیست که ما در بازار، رقیب نداشته باشیم و بتوانیم سهم بیش تری بگیریم. ما باید وضعیت اقتصادی را در نظر بگیریم. چرا که در آن زمان، خودروی چینی «اس 5» به تعداد ب زیاد و با قیمت بالایی پیش فروش می شد.

در آن سال ها مردم ایران، توانایی خرید داشتند و فرقی نمی کرد که خودرو سازان کشورهای دیگر، در ایران باشند یا نه.

این خودروی چینی، مشتری خودش را داشت ولی این که بخواهیم امروز را با آن زمان مقایسه کنیم، اشتباه است. به خاطر این که الان وضعیت اقتصادی مردم، خراب شده و توان خرید مردم ایران، پایین آمده.

ما آن موقع مشتری هایی داشتیم که برای اولین بار در زندگی خودشان، خودرو می خریدند و خودروی شرکت جک (جی ای سی/JAC) اولین خرید آنها بود ولی الان در ایران هیچکس نیست که برای اولین بار که می خواهد خودرو بخرد 350 میلیون یا 450 میلیون تومان پرداخت کند و حتی ضعیف ترین و ارزان ترین مدل شرکت جک را بخرد.

در سال 1393، رقابت سنگینی وجود داشت و «کیفیت»، «قیمت» و «خدمات پس از فروش»، حرف اول را می زد ولی هر خودرو، جایگاه خودش را در بازار داشت.

شرکت های خودرو سازی خارجی، هیچ دردسر و تهدیدی برای شرکت های خودرو سازی ایرانی نداشتند. علت این که شرکت های خارجی تهدید نبودند و ترسی وجود نداشت، این بود که شرکت های خارجی، قیمت ها و مشتریان خودشان را داشتند.

متاسفانه امروز همه چیز به هم ریخته و مردم کشور ما، چاره ای به غیر از این ندارند. افراد زیادی هستند که نمی توانند خودرو بخرند. من در سال 1393 معاون فروش و بازاریابی شرکت کرمان موتور بودم. در آن سال، ما 45 هزار دستگاه خودرو تولید کردیم و فروختیم.

بعد از آن رکورد زنی سال 1393، شرکت کرمان موتور دیگر به آن رکورد تولید نرسید. این که کرمان موتور به آن رکورد تولید نرسید، دلایل مختلفی دارد از جمله این که کمپین «نخریدن خودرو» و بحث تحریم خرید مطرح شد.

این که دوباره به رکورد تولید سال 1393 نرسیده ایم، ضعف شرکت کرمان موتور نبوده و عوامل محیطی باعث شده که کرمان موتور نتوانسته به آن رکورد تولید برسد. برای گرفتن یا نگرفتن سهم بازار نیز، همین موضوع اتفاق افتاد.

 

* آن مدیر عامل شرکت چینی، حداکثر سهم هدف خودروهای چینی از بازار ایران را 15 درصد اعلام کرد ولی عملاً این سهم به 20 درصد نزدیک شده.

 

- بعید نیست که شرکت های چینی، سهم بیش تری از بازار ایران را گرفته باشند. من در سال های اخیر، از مجموعه کرمان موتور جدا شدم و با شرکت پژوی فرانسه در ایران، همکاری داشتم.

 

* در سال های قبل، انتقاداتی به کیفیت کامیون چینی «هوو» که در ایران مونتاژ می شد وارد شد ولی الان انواع خودروهای چینی شامل خودروهای سواری و کامیون تولید می شود. در یک ارزیابی کُلی، کیفیت خودروهای چینی که در ایران تولید می شود چگونه است؟

 

- کیفیت های خودروی سواری چینی تغییر کرده، کیفیت آنها بهتر شده و حتماً به نقطه قابل قبولی رسیده اند. البته من در حوزه خودری سنگین تخصص نداشته ام ولی با توجه به رویکرد کلان شرکت های چینی، حتماً کیفیت کامیون های چینی نیز بهتر شده.

 

* در حال حاضر، شرکت های سایپا و ایران خودرو، خودروهای چینی «برلیانس» و «هایما» را تولید می کنند. شرکت رخش خودرو دیزل هم، کامیونت های چینی شرکت جی ای سی (JAC) را تولید می کرد. از طرفی، شرکت کرمان موتور و شرکت های زیرمجموعه آن هم، با چینی ها همکاری می کنند.

در چارچوب، سند همکاری جامع و 25 ساله همکاری ایران و چین، دو شرکت ایران خودرو و سایپا موظف به همکاری با شرکت های چینی شده اند. فکر می کنید برای شرکت های ایرانی، زمینه مناسبی فراهم شده که همکاری با چینی ها بیش از وضعیت فعلی ادامه پیدا کند؟

 

- زمینه مناسب برای همکاری وجود دارد چون تحریم ها اجازه نمی دهد شرکت های بزرگ دنیا سراغ ما بیایند و ما چاره ای به غیر همکاری با شرکت های چینی نداریم. شرکت های ایران خودرو و سایپا، سال های زیادی با خودرو سازی های نسبتاض معروف اروپایی همکاری کردند. با این که این برندها، اروپایی بودند، اما در نهایت صنعت خودروی ایران به وضع فعلی رسیده است. 

حالا می توان بحث کرد که اگر همکاری شرکت های ایرانی با چینی ها ادامه پیدا کند اوضاع ما در 10 سال آینده چگونه خواهد شد. چرا که الان، بعضی از شرکت های خودرو سازی چینی، ورشکسته شده اند ولی ما هنوز با آنها همکاری می کنیم.

این که شرکت های ایرانی موظف باشند با شرکت های چینی همکاری کنند، یک دستور است ولی این که نتیجه آن چه می شود جای بحث دارد.

 

* شرکت های خودرو سازی خارجی، به راحتی امکان این را نمی دهند که ما به یک کشور خودروساز تبدیل شویم مگر این که ما هم دستاوردهایی در صنعت خودرو داشته باشیم تا دستاوردها را ردّ و بدل کنیم. آیا چنین موضوعی را قبول دارید؟

 

- چه اصراری دارید که ما خودروساز شویم. کشور کانادا در آمریکای شمالی قرار دارد و همسایه ایالات متحده آمریکا هست که یک کشور خودروساز است. کانادا یک کشور توسعه یافته بوده ولی خودرو سازی در کانادا معنی ندارد.

کانادا از نظر توسعه یافتگی، در منطقه آمریکای شمالی و کُل قاره آمریکا، رتبه دوم را دارد. آیا به دلیل این که کانادا در همسایگی آمریکا قرار دارد، کانادا هم باید خودروساز شود؟

البته شرکت های خودرو سازی آمریکایی فورد و جنرال موتورز در کانادا کارخانه دارند ولی چرا کاناد بگوید که باید خودروی ملی تولید کنم و چرا باید چنین فکری کند.

چرا ما فکر می کنیم که حتماً باید خودمان را به عنوان خودروساز بزرگ دنیا مطرح کنیم. اصلاً ما نمی توانیم خواب چنین چیزی را هم ببینیم.

ما زمانی می توانیم ادعا کنیم خودروساز هستیم که بتوانیم حداقل یک دستگاه خودروی تولیدی را به یک کشور دنیا که قابل قبول باشد صادر کنیم و نه کشورهایی که جاده ندارند مثل افغانستان یا کشورهایی که ما ارتباطات خوب سیاسی با آنها داریم مثل عراق. ما در اینهمه سال نتوانسته ایم این کار را انجام بدهیم و به نظر من، از این به بعد هم نمی توانیم.

 

* یعنی شرکت های خارجی امتیاز نمی دهند برای افزایش داخلی سازی خودروهای خودشان در ایران؟

 

- حتماً به ما امتیاز نمی دهند. شرکت های اروپایی به ما این امتیاز را ندادند و مطمئن باشید که چینی ها نیز این امتیاز را به ما نخواهند داد.

 

* جنابعالی از سال های قبل با خودرو سازان چینی و انواع مختلف خودروی چینی آشنا هستید. در وضعیت فعلی و با این که ده ها مدل خودرو در ایران تولید می شود، آیا خرید خودروی چینی را توصیه می کنید؟

 

- من اگر چنین توصیه ای نداشته باشم چه کار کنم. وقتی شما یک بودجه مشخصی دارید و به خودرو هم نیاز دارید، بالاخره باید از بین خودروهای موجود، یک خودرو را بخرید. چرا که خودروی خارجی دیگری در بازار ایران وجود ندارد.

حتی اگر هم خودروی خارجی دیگری باشد اینقدر هزینه خرید آن بالا هست که توان خرید آن را ندارید. قدرت انتخاب بین خودروی چینی و خودروی غیر چینی برای شما وجود ندارد.

در سال 1393 شما می توانستید از بین خودروهای موجود انتخاب کنید و خودرو بخرید. در آن زمان می شد مبلغی در حد 100 میلیون تومان پرداخت کرده و یک خودروی شرکت کره ای هیواندی را بخرید یا این که 50 میلیون تومان بدهید و خودروی چینی «لیفان ایکس 60» را خریداری کنید.

الان شما آن انتخاب را هم ندارید و اختلاف قیمت ها به حد وحشتناکی رسیده که هیچوقت نمی توانید سراغ خرید خودروی خارجی بروید که حتی مدل روز هم نباشد. ما الان خودروی خارجی مدل روز در ایران نداریم و مدل خارجی 5 سال پیش با چندین برابر قیمت جهانی، در ایران فروخته می شود.

 

* در مجموع، جنابعالی اعتقاد دارید کیفیت خودروهای چینی که الان تولید می شوند بهتر از چند سال قبل شده.

 

- بله. خودروهای چینی که الان تولید می شوند اصلاً قابل مقایسه با سال های قبل نیستند.

کد خبر 134009

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha