به گزارش پرشین خودرو، برلین سیاسی‌ترین دیوار جهان است؛ این دیوار به طول ۱۵۵ کیلومتر و به ارتفاع 3.6 متر توسط جمهوری دموکراتیک آلمان ساخته شد. به مدت ۲۸ سال (۱۹۶۱ تا ۱۹۸۹) شهر برلین را به دو منطقه شرقی و غربی تقسیم می‌کرد و سرانجام در سال ۱۹۸۹ فرو ریخت.
امروزه از دیوار برلین که نماد جنگ سرد بود به پرده آهنین نیز شهرت داشت؛ تنها بخش‌هایی به عنوان یادمان دیوار باقی مانده است؛ اما تفکری که در پشت این دیوار پدید آمد؛ همچنان در گوشه و کنار جهان قابل مشاهده است.
این دیوار؛ شهر برلین را به دو نوع تفکر اقتصادی تقسیم می‌کرد, تفکر اقتصاد بازار آزاد در بخش غربی و تفکر اقتصاد دستوری در بخش شرقی؛ در این بخش به جای آنکه مانند اقتصاد آزاد، عرضه و تقاضا وضعیت بازار را تعیین کند؛ دولتمردان مشخص می‌کردند که چه کالایی و به چه مقدار تولید شود؟
والتر اولبریخت، رهبر وقت آلمان شرقی؛ این کشور را گل سرسبد بلوک شرق و نمونه موفق “کمونیسم ممکن” می‌دانست. در آلمان شرقی برخلاف بقیه بلوک شرق از صف‌های طولانی مواد غذایی خبری نبود. شهرها هرچند بی‌روح، اما تمیز بودند و انواع کالاها با قیمت‌های نسبتا مناسب در مغازه‌ها یافت می‌شد. اما در پشت این ظاهر زیبا و فریبنده؛ ویرانه‌هایی از واقعیت قرار داشت! استقراض آلمان شرقی را تا خرخره در بدهی فرو برده بود. مواد خام صنعتی کمیاب شده بود و کیفیت تولیدات داخلی مدام پایین می‌آمد. ارتباط تجاری این کشور با جهان پیرامون خود به حداقل ممکن رسید. درهای آلمان شرقی به روی کالاهای غربی بسته شده بود و قدرت خرید مردم روز به روز تقلیل می‌یافت. اما در کنار تمام این مسائل تاکید بر «تولید پشت دیوار» رواج داشت؛ یکی از بارزترین نمونه آن تولید خودرویی بود به نام «ترابانت».
تولید خودروی ترابانت از سال ۱۹۵۷ آغاز و تا سال ۱۹۹۰ ادامه داشت. خودرویی کوچک که از پیشرانه ۲ سیلندر دو زمانه بهره می‌برد. در طول 34 سال بیش از سه میلیون ترابانت تولید شد! به نوعی که این خودرو را به متداول‌ترین خودروی آلمان شرقی تبدیل نمود. ترابانت چند ویژگی داشت:
• موتور این خودرو به علت دو زمانه بودن، بشدت آلاینده بود؛ به طوری که در پایان جنگ سرد سال ۱۹۸۹ در تظاهرات گسترده صفی طولانی از ترابانت‌های دودزا پای دیوار برلین جمع شدند تا به غرب بروند و بوی دود آنها کل منطقه را آلوده کرده بود!
• به علت گرانی فلز؛ بدنه این خودروها از موادی ساخته می‌شد به نام «دوروپلاست»؛ مخلوطی از آشغال پنبه و صمغ رازیانه؛ این ماده‌ای اگر چه ضد زنگ بود اما مشکل مهم آن عدم تجزیه در طبیعت و انتشار گاز سمی در صورت سوختن بود!
• هر چند که چه قرار بود «ترابانت» یک خودروی ارزان قیمت باشد اما قیمت آن افزایش می‌یافت به طوری که مردم برای خرید آن ممکن بود چندین سال در لیست انتظار منتظر بمانند!
صنعتگری یکی از ویژگی‌های خاص مردمان آلمان است؛ این ویژگی در بخش غربی به گونه‌ای تبلور یافت که امروزه تولیداتش زبانزد خاص و عام است؛ اما از تولیدات صنعتی در بخش شرقی بجز خاطرات نوستالژیک چیزی باقی نمانده است! الگوی «تولید در پشت دیوار»! چه آن دیوار عینی باشد یا ذهنی؛ پس از مدتی ناکامی؛ هدر رفتن فرصت‌ها و سرمایه‌ها؛ به خاطرات خواهد پیوست! بهتر آنکه «سیاست تولید پشت دیوار»؛ همان جا؛ یعنی پشت دیوار بماند!
یادداشت از احمد فرهادی
نظر شما