به گزارش پرشین خودرو، در بسیاری از موارد، به‌ منظور مدیریت بهتر زنجیره‌های تأمین و تقاضا، لازم است مكان فیزیكی طرفین تجاری، موقعیت محموله‌ها در مسیر حمل‌ونقل، آدرس فایل‌ها در فضای مجازی یا محل قرارگیری محصولات در قفسه‌های انبار، شناسایی‌شده و در سیستم‌های اطلاعاتی ثبت و اطلاع‌رسانی شود. در نظام‌‌های مبتنی بر استانداردهای GS1، این كار به كمك یكی از مهم‌ترین كلیدهای شناسایی این سازمان یعنی شماره جهانی مكان-موقعیت (GLN) انجام می‌شود. درواقع از این كدها برای شناسایی هر نوع از موقعیت‌های مختلف در زنجیره تأمین (موقعیت‌های فیزیكی، دیجیتالی، عملیاتی یا حقوقی) كه لازم است به‌صورت یكتا در سراسر دنیا شناسایی شوند، بهره‌برداری می‌شود. یكی از مهم‌ترین قابلیت‌های کد مکان-موقعیت این است كه نهادهای مختلف در خلال زنجیره تامین می‌توانند فرایندهای ارتباطات تجاری خود مانند كنترل موجودی، ارسال و دریافت بار، حمل‌ونقل و لجستیك، ارتباط با تأمین‌كنندگان مواد اولیه را بهتر، ساده‌تر و دقیق‌تر مدیریت كنند.

نكات كلیدی:
استاندارد مربوط به شماره جهانی مکان ـموقعیت دارای کاربردهای مجزای عمومی و خصوصی هستند که در ادامه به اختصار به آنها اشاره شده است:

الف- کاربردهای عمومی کد‌های مکان-موقعیت. کدهای مکان-موقعیت (به‌عنوان یک کلید شناسایی) امروز در تدقیق و برنامه‌ریزی‌های پیچیده‌ برای زنجیره‌های تامین نقشی کلیدی دارند؛ چراکه مکان‌های فیزیکی شرکت‌ها را شناسایی می‌کنند، بنگاه‌های واقع در یک منطقه را به اطلاع می‌رسانند، مکان‌های ذخیره‌سازی در یک انبار، مقصد یک پالت یا مبدأ یک محصول را منعکس کرده و تمامی تحولات در رویدادهای زنجیره ‌تامین را ضبط کرده و به اشتراک می‌گذارند. کلیدهای شناسایی مکان-موقعیت به‌طور گسترده‌ای برای تجارت داخلی و جهانی در بسیاری از بخش‌ها مانند خرده‌فروشی، بهداشت و درمان، حمل‌ونقل و تدارکات، آب و برق و امور مورد استفاده می‌گیرد. منحصربه‌فرد بودن (با ساختار ساده، تسهیل پردازش و انتقال داده‌ها)، انعطاف‌پذیری (اجازه می‌دهد تا هر مکان یا نهاد قانونی صرف‌نظر از فعالیت آن شناسایی شود) و بین‌المللی بودن (مورد استفاده در روابط تجاری و سازمان‌های مرتبط با تجارت خارجی در سراسر جهان) از مزایای کلیدهای شناسایی مکان-موقعیت است. از جمله کاربردهای اصلی این کدها در زنجیره‌های پیشرفته تامین می‌توان به این موارد اشاره کرد:

پشتیبانی فرایندهای خاص صنعت در سطح محلی و بین‌المللی؛
- قابلیت ردیابی از راه دور برای زنجیره ارزش خرده‌فروشی، گروه بهداشت و درمان، لجستیک و ...؛
- پشتیبانی از فرآیندهای کالاهای برگشتی؛
- پشتیبانی از فرآیندهای سفارش کالا تا دریافت وجوه آن؛
- فعال کردن شرکای تجاری برای تائید اطلاعات در مورد مکان جغرافیایی کد؛
- ارائه اطلاعات تماس اختیاری برای مکان فیزیکی برای درخواست اطلاعات اضافی؛
- تولیدکنندگان جهانی برای شناسایی کدها در ارتباط با شرکت خود در سراسر جهان؛
- تسهیل قابلیت همکاری همه دارندگان کدهای محلی.

ب- کاربردهای تخصصی کد‌های مکان-موقعیت. یکی از مهمترین بهره‌گیری‌های تخصصی از کدهای مکان-موقعیت استفاده از این کدها با رمزگذاری آنها در نرم‌افزارهای GS1 است. این امر شرکت‌های مختلف را قادر می‌سازد مکان‌های مختلف مورد نظر خود را برای شناسایی دقیق انبار، خط تولید یا سردخانه و مانند آن در طول زنجیره تامین علامت‌گذاری کنند. مکان‌های مشخص‌شده، کارآمدی سیستم‌های ردیابی را با ارائه شناسه دقیق مکانی، افزایش می‌دهد. هنگامی‌که یک کد مکان-موقعیت در یک نماد بارکد، رمزگذاری می‌شود، برنامه می‌تواند از این شناسه برای نشان دادن مکان-موقعیت بهره‌برداری‌های خاص نیز انجام دهد. در ارتباط با کاربردهای تخصصصی می‌توان به موارد متعددی اشاره کرد که در ادامه به ذکر دو نمونه (مراقبت‌های بهداشتی و نیز دارویی-درمانی) بسنده شده است:

1. نقش کد‌های مکان-موقعیت در زنجیره تامین مراقبت‌های بهداشتی. زنجیره‌تامین مراقبت‌های بهداشتی بسیار پیچیده است، به‌ویژه اگر محصولات این حوزه بتواند به پیگیری مسیرهای متعدد بین تولیدکننده و بیمارستان منجر شود. محصولات بهداشتی را می‌توان به‌وسیله یک تولیدکننده به‌طور مستقیم به یک واحد عملیاتی و یا از طریق ترکیبی از واردکننده، ارائه‌کننده تدارکات شخص ثالث، توزیع‌کننده و فروشگاه‌های مرکزی تحویل داد. محصولات بهداشتی ممکن است به داروخانه منتقل شوند، درحالی‌که کامپیوتر و تجهیزات پزشکی ممکن است قبل از ارسال به انبار یا بکارگیری در بخش¬های عملیاتی از جمله واحدهای آی.تی پیکربندی یا تست شوند. کدهای مکان-موقعیت را می‌توان در چنین مواردی استفاده کرد تا به‌طور منحصربه‌فرد مکان‌های تحویل و مقصد نهایی محصول را شناسایی کنند. این اطلاعات را می‌توان در پیام‌های تجارت الکترونیک و همچنین در برچسب حمل‌ونقل در یک حامل داده ارائه نمود. پس از اطمینان از اینکه محصولات به محل درست منتقل و اطلاعات آن ذخیره می‌شود، می‌تواند در ارتباط با سایر کلیدهای GS1 توسط اپراتورهای زنجیره‌ تامین خارجی و داخلی مورد استفاده قرار گیرند. این امر کاملاً ضروری است زیرا ممکن است یک مورد خاص برای انجام یک عملیات در نقطه‌ای دیگر از زنجیره تامین بسیار کلیدی باشد و هرگونه تأخیر در تعیین محل آن موجب بروز مسئله‌ مهمی در ارتباط با ایمنی بیمار شود.

2. نقش کد‌های مکان-موقعیت در زنجیره تامین دارویی و درمانی. با استفاده کدهای مکان-موقعیت شرکت‌های دارویی می‌توانند در سراسر زنجیره، محصولات خود را ردیابی کنند. این امر برای بخش‌های دارویی و درمانی بسیار مهم است؛ چراکه کیفیت محصولات و مسائل مربوط به آلودگی و فسادپذیری خطرناک ممکن است پیامدهای عمده‌ای برای ایمنی بیماران داشته باشد. استانداردهای ردیابی GS1 در حوزه دارو و درمان در جهان دارای یک سازوکار هماهنگ برای ردیابی و نظارت دقیق است و به‌صورت ‌ویژه از امکانات بارکد برای جلوگیری از تقلب نیز استفاده قابل توجهی در این فرایند می‌شود. علاوه بر این، کدهای مکان-موقعیت می‌توانند به‌منظور شناسایی مکان حضور بیمار، مورداستفاده قرار گیرند تا اطمینان حاصل شود که دارو و تجهیزات صحیح برای بیمار موردنظر استفاده می‌شود و درصورت بروز حادثه نامطلوب امکان ردیابی محصول و بیمار وجود داشته باشد. ضدعفونی مؤثر و استریلیزه کردن دستگاه‌های جراحی، یک فعالیت حیاتی برای خدمات بهداشتی است. این جنبه در سال‌های اخیر اهمیت بیشتری یافته و بیمارستان‌ها عملیات ضدعفونی را به سرویس‌دهندگان بیرونی برون‌سپاری می‌کنند. کدهای مکان-موقعیت درخصوص شناسایی نحوه عملکرد شرکت‌های سرویس‌دهنده طرف قرارداد کارکردهای موثری دارند و تمامی مراحل استرالیزاسیون را دقیق ثبت و ضبط می‌کنند که صرفه‌جویی زیادی در هزینه و زمان برای مراکز درمانی خواهد داشت. علاوه بر این، تعداد زیادی از مراکز بهداشتی و درمانی، ردیابی تجهیزات پزشکی را با استفاده از ترکیبی از شناسه‌های اموالی متصل به تجهیزات و کدهای مکان-موقعیت، پیاده‌سازی کرده‌اند. این ترکیب همچنین می‌تواند برای ردیابی سایر منابع مراقبت‌های بهداشتی از قبیل پزشکان، پرستاران و بیماران، با توجه به ملاحظات حریم خصوصی و محرمانه بودن مورداستفاده قرار گیرد.

سخن پایانی

سازمان جهانیGS1 استاندارد لازم برای هماهنگ‌سازی داده‌ها را در بستر یک شبکه جهانی فراهم می‌کند. کلید شناسایی متکی به استفاده از شماره‌های جهانی مکان-موقعیت برای شناسایی منحصربه‌فرد بوده و برای هر جزء از یک شناسه مکانی مجزا استفاده می‌شود. استفاده از شناسه‌ مکان-موقعیت در کلیدهای شناسایی کمک می‌کند تا اطمینان حاصل شود اطلاعات درست در زمان مناسب به شریک تجاری موردنظر رسیده است. اهمیت این کدها البته برای رشته فعالیت‌های مختلف، متفاوت است اما میزان اهمیت در برخی رشته‌ها تا سطح حیاتی بودن نیز پیش می‌رود (مانند مراقبت‌های بهداشتی و حوزه دارو و درمان). توصیه سازمان جهانی این است که کلیدهای شناسایی مانند کدهای مکان-موقعیت توسط سازمانی رسمی در تعیین موقعیت، مالک آدرس دیجیتالی، مالک فرایند عملیاتی یا یک نهاد رسمی مشابه تخصیص داده شوند. مرکز ملی شماره‌گذاری کالا و خدمات ایران به‌عنوان نماینده انحصاری سازمان جهانی در ایران مسئول ارائه پیش‌شماره‌های شرکتی بین‌المللی است. کدهای مکان-موقعیت نه‌تنها یک بخش یا مکان خاص را شناسایی می‌کند بلکه باعث افزایش کارایی، دقت و صحت در برقراری ارتباط و به اشتراک‌گذاری اطلاعات مکانی و موقعیتی در سایر بخش‌ها می‌شود. این ‌یک مزیت کلیدی برای استفاده از یک شناسه مشترک جهانی و منحصربه‌فرد است، زیرا تمام اطلاعات را می‌توان در مرکز پایگاه داده نگهداری کرد و تلاش‌های لازم برای حفظ و انتقال اطلاعات بین طرفین چندگانه را بر اساس کد ملی یا جهانی (در بستر زنجیره تامین در هر صنعت خاص) انجام داد. این امر شرکای زنجیره ‌تامین را قادر می‌سازد به‌راحتی یک کد را در ارتباطات زنجیره‌تامین ارجاع نمایند، در غیر این صورت باید به‌طور دستی همه اطلاعات مربوط را وارد کنند که مستلزم هزینه و زمان زیادی خواهد بود.

یادداشت از فاطمه رحیمی کارشناس مرکز شماره گذاری کالا و خدمات ایران