به گزارش خبرنگار پرشین خودرو، پس از هشدار محمد اتابک وزیر صنعت، معدن و تجارت، به مونتاژکاران، مسأله قیمتگذاری خودروهای مونتاژی مجدداً به موضوعی چالشی میان مجلس، وزارت صمت، سازمان حمایت و شورای رقابت تبدیل شده است. در حالی است که کارشناسان ریشه اصلی گرانی خودروهای مونتاژی را سیاستهای ناپایدار ارزی دولت، سازوکار غیرشفاف واردات، نبود رقابت واقعی و بیتوجهی به افزایش داخلیسازی میدانند.
افزایش قیمت خودروهای مونتاژی اکنون به مرحلهای رسیده که حتی وزیر صمت نیز هفته گذشته بهصورت علنی نسبت به تداوم این روند به خودروسازان هشدار داد و موضوع بازنگری در تعرفهها را مطرح کرد.
علت اصلی گرانی خودروهای مونتاژی
با وجود اولتیماتوم وزارت صمت، کارشناسان معتقدند دلیل اصلی افزایش قیمت خودروهای مونتاژی به سیاستهای ارزی دولت بازمیگردد. با توجه به اینکه بخش عمده قطعات این خودروها وارداتی است، محدودیتهای ارزی و جهش نرخ ارز، هزینه واردات را بالا برده و هر نوسان ارزی مستقیماً بر قیمت نهایی اثر میگذارد.
تولید هر خودروی مونتاژی چقدر ارز میبرد؟
مرکز پژوهشهای مجلس اعلام کرده است که توسعه مونتاژکاری در کشور موجب افزایش شدید ارزبری صنعت خودرو شده است. فقط در سال ۱۴۰۲ ارزبری صنعت خودرو به حدود ۸ میلیارد و ۸۸ میلیون دلار رسیده که بیش از ۳.۵ میلیارد دلار آن صرف واردات قطعات خودروهای مونتاژی شده است.
دادههای ۷ ماهه نخست ۱۴۰۳ نیز نشان میدهد ارزبری مونتاژکاران همچنان در حال افزایش است، در حالی که میزان تولید آنها کاهش داشته است.
این گزارش میانگین ارزبری خودروسازان خصوصی را ۱۳ تا ۱۵ هزار دلار اعلام میکند؛ رقمی که بیش از چهار برابر ارزبری ایران خودرو و سایپاست.
در مجموع صنعت مونتاژی با دو چالش جدی مواجه است: ارزبری بالا و عدم افزایش داخلیسازی؛ مسیری که میتواند وابستگی ارزی و رشد مستمر قیمتها را به دنبال داشته باشد.
تأثیر مستقیم نرخ ارز بر قیمت خودروهای مونتاژی
یک کارشناس صنعت خودرو، در گفت وگو با خبرنگار پرشین خودرو، با اشاره به وابستگی بالای مونتاژکاران به قطعات وارداتی تأکید کرد که افزایش نرخ ارز بهصورت اجتنابناپذیر قیمت تمامشده خودرو را بالا میبرد.
به گفته احمدیان، حتی قطعات داخلیسازیشده نیز تحت تأثیر افزایش قیمت ارز قرار میگیرند.
وی افزود: کاهش تولید و عرضه در سالهای اخیر به دلیل مشکلات ارزی، محدودیت واردات قطعه و تحریم، موجب برهم خوردن تعادل بازار و افزایش قیمتها شده است.
غیرواقعی بودن سهم داخلیسازی مونتاژیها
این کارشناس در پاسخ به دلیل قیمت بالای مونتاژیها گفت: قیمت این خودروها در ایران بسیار بیشتر از کشورهای مبدا است. با وجود معافیتهای مالیاتی و هزینه پایین انرژی، یک خودروی ۱۲ هزار دلاری برای مونتاژکار تنها حدود ۹ هزار دلار تمام میشود.
به گفته وی، بسیاری از قطعاتی که بهعنوان ساخت داخل ثبت میشوند، در واقع وارداتی هستند و برخی شرکتها از این روش برای استفاده از معافیتهای گمرکی بهره میبرند. از این رو نیاز به نظارت دقیقتر بر صورتهای مالی و عملکرد آنها وجود دارد.
آیا بازنگری تعرفه واردات موجب کاهش قیمت خودروهای مونتاژی میشود؟
وزیر صمت، افزایش نرخ ارز محاسباتی گمرک از ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان به حدود ۶۸ تا ۷۰ هزار تومان را عامل اصلی رشد قیمت مونتاژیها میداند. او میگوید دولت با در نظر گرفتن این تغییرات، ضرایب جدید واردات را تعیین کرده تا قیمتگذاری واقعیتر شود و روند تولید مختل نشود.
با وجود این، کارشناسان معتقدند کاهش تعرفه واردات بهتنهایی نمیتواند قیمت خودروهای مونتاژی را کاهش دهد. ایجاد سیاست ارزی پایدار، شفافیت در واردات و شکلگیری بازار رقابتی واقعی از عوامل کلیدی کنترل قیمت هستند.
همچنین یکی از مهمترین انتقادات، عدم جدیت مونتاژکاران در داخلیسازی است. با وجود برخورداری از ارز دولتی و تعرفههای ترجیحی، همچنان بیش از ۸۰ درصد قطعات این خودروها وارداتی است و برنامههای داخلیسازی عمدتاً جنبه کاغذی دارند.
نقش شرکتهای واسطه در تبادلات ایران و چین
یکی از موضوعات مغفول در قیمتگذاری مونتاژیها، سازوکار غیرشفاف تبادلات ایران و چین است. حضور واسطههای متعدد میتواند زمینه بزرگنمایی قیمت قطعات در فاکتورهای واسط را فراهم کند و این موضوع مستقیماً حقوق گمرکی و سایر هزینهها را افزایش میدهد.
جمعبندی
شکاف قیمت خودروهای مونتاژی در ایران با قیمتهای جهانی تنها ناشی از نرخ ارز یا تعرفه نیست. عوامل دیگری مانند سازوکار غیرشفاف واردات، ساختار نیمهانحصاری بازار و نقش واسطهها نیز در افزایش قیمت دخیلاند. همانطور که وزیر صمت اشاره کرده، کاهش تعرفه واردات بهتنهایی قادر به اصلاح قیمت مونتاژیها نیست.
نظر شما