به گزارش پرشین خودرو، بر اساس آمارهای منتشرشده، میزان تعهدات معوق ایران‌خودرو در آبان‌ماه ۱۴۰۴ به حدود ۳ هزار دستگاه رسیده است؛ این در حالی است که این رقم در سال ۱۴۰۲ بیش از ۶۰ هزار دستگاه بود. به این ترتیب، با یک محاسبه ساده می‌توان از کاهش بیش از ۹۵ درصدی تعهدات معوق ایران‌خودرو در بازه‌ای کمتر از دو سال سخن گفت.

در سال‌های گذشته، شرکت‌های خودروساز به دلیل بحران تأمین نقدینگی، با اجرای طرح‌های پیش‌فروش بخشی از مشکلات مالی خود را مدیریت می‌کردند، اما در مقابل، تعهدات سنگینی را متحمل می‌شدند که در ادامه به معضلی جدی تبدیل شد.

در دهه ۹۰ و به‌ویژه طی چهار سال اخیر، افزایش بی‌سابقه تعهدات معوق به یکی از ویژگی‌های ثابت خودروسازان دولتی بدل شده بود. با وجود جریمه‌های سنگین سازمان تعزیرات حکومتی، روند رشد معوقات همچنان ادامه داشت و به بحرانی ساختاری در صنعت خودرو تبدیل شده بود.

از آنجا که در قراردادهای پیش‌فروش، خودروسازان در صورت تأخیر ملزم به پرداخت سود مشارکت و جریمه بودند، افزایش معوقات نه‌تنها سودآور نبود بلکه زیان‌های مضاعفی ایجاد می‌کرد. مدیریت نامناسب منابع، کمبود نقدینگی، محدودیت‌های ارزی و کمبود قطعات از جمله دلایل اصلی این وضعیت عنوان می‌شد.

پس از خصوصی‌سازی، ایران‌خودرو با حذف تدریجی پیش‌فروش و حرکت به سمت استفاده از منابع بانکی و ابزارهای تأمین مالی زنجیره‌ای (SCF)، تأمین مالی پایدار و تحویل به‌موقع خودروها را در اولویت قرار داد.

طبق اعلام این شرکت، اگر تأمین مالی صرفاً از مسیر پیش‌فروش انجام می‌شد، حدود ۲۵۰ هزار تعهد جدید ایجاد می‌گردید؛ اما با بهره‌گیری از روش‌های نوین تأمین مالی، میزان تعهدات ایجادشده به حدود ۱۶۰ هزار دستگاه محدود شد تا امکان ایفای تعهدات در زمان مقرر فراهم شود.

ایران‌خودرو در سال ۱۴۰۰، تعداد ۴۶۴ هزار و ۳۶۸ دستگاه خودروی سواری تولید کرد و بیش از ۱۳ هزار تعهد معوق داشت. همچنین در شش‌ماهه نخست همان سال، حدود ۱۰۰ هزار دستگاه خودروی ناقص تولید شد.

بر اساس آمار وزارت صمت، در ابتدای سال ۱۴۰۱ بیش از ۱۰۵ هزار خودروی ناقص در پارکینگ خودروسازان وجود داشت که در طول همان سال تکمیل و به مشتریان تحویل داده شد. در این سال، ۹۵ درصد خودروها بدون نقص تولید شدند؛ در حالی که این سهم در سال ۱۴۰۰ حدود ۲۰ درصد بود.

طبق اعلام وزارت صمت، در پایان سال ۱۴۰۰ مجموع خودروهای تحویلی دو خودروساز بزرگ کشور ۸۳۷ هزار دستگاه بود که این عدد در پایان سال ۱۴۰۱ به حدود یک میلیون و ۱۰۰ هزار دستگاه رسید. فروش خودرو در بورس کالا و تأمین منابع مالی از بازار سرمایه از مهم‌ترین دلایل این افزایش عنوان شد.

در سال ۱۴۰۲، صنعت خودرو بار دیگر با افزایش تعهدات معوق و افت تولید مواجه شد. ایران‌خودرو در این سال ۵۵۵ هزار و ۴۳۰ دستگاه خودرو تولید کرد که نسبت به سال قبل کاهش ۲ درصدی داشت. تعهدات معوق این شرکت به بیش از ۶۰ هزار دستگاه رسید و طرح تبدیل دعوت‌نامه منتشر شد.

در سال ۱۴۰۳ نیز کاهش تولید و افزایش معوقات ادامه داشت. ایران‌خودرو با تولید ۵۰۴ هزار و ۸۵۵ دستگاه، همچنان بیشترین سهم تولید را در میان خودروسازان کشور حفظ کرد، اما نسبت به سال قبل با افت بیش از ۱۲ هزار دستگاهی مواجه شد که مشکلات تأمین قطعات، چالش‌های ارزی و کاهش تقاضا از دلایل آن عنوان شد.

در سال گذشته، ایران‌خودرو از ابتدای سال تا پایان مهرماه (پیش از خصوصی‌سازی) سه هزار و ۸۴۴ دستگاه خودروی ناقص تولید کرد، اما در نیمه دوم سال و با ورود به مسیر خصوصی‌سازی، روند تولید و تحویل به‌طور محسوسی تغییر کرد.

اکنون و با گذشت هشت ماه از خصوصی‌سازی، ایران‌خودرو نه‌تنها به آینده‌فروشی و تحویل‌های نامعلوم متوسل نشده، بلکه موفق شده است معوقات خود را به شکل چشمگیری کاهش دهد. با صفر شدن تولید خودروهای ناقص و کاهش تعهدات از ۳۲ هزار دستگاه به کمتر از ۳ هزار دستگاه، می‌توان گفت در کمتر از هشت ماه، بیش از ۹۰ درصد از معوقات این شرکت کاهش یافته است.